Jeżeli miałbym podać przykład jednego z bohaterów naszych czasów to niewątpliwie byłby to on – Adam Gramala. Człowiek który swoją pomysłowością, szlachetnością serca i głową pełną wielkich pomysłów jest w stanie zamieniać piekło codzienności poszkodowanych przez los osób w normalne życie. Inżynier medyczny, asystent na Politechnice Poznańskiej posiadający otwarty przewód doktorski na Politechnice Śląskiej, a co najistotniejsze współtwórca polskiego startupu ENforce Medical Technologies oraz pomysłodawca projektu pt. „Bioniczna proteza stopy”.

Projekt rozpoczął się podczas studiów inżynierskich Pana Adama, kiedy jego serdeczny kolega z czasów dzieciństwa pewnego dnia stracił stopę w wyniku nieszczęśliwego wypadku. Widząc to, pan Adam wpadł na pomysł by w ramach pracy inżynierskiej opracowywać projekt kończyny dolnej, symultanicznie pracując w firmie która była gotowa zainwestować w to swoje środki – tak powstała firma ENForce. Od pomysłu stopy bionicznej przez poszczególne, inne tematy nad którymi aktualnie pracują, prężnie rozwijają się na rynku protez kończyn dolnych.

Dotychczas opracowano dwa rodzaje protez. Pierwszym z nich jest proteza ENforce Dynamic Foot produkowana w całości z kompozytu włókna węglowego i aluminium lotniczego. Dzięki zmiennym właściwościom mechanicznym przodostopia daje ona pacjentom poczucie elastyczności i większego wybicia. Protezę tę skonstruowano w taki sposób, aby wytrzymała ponad 3 mln razy nacisk ponad 100 kg w obciążeniu dynamicznym co było nie lada wyczynem i wyzwaniem podczas procesu konstruowania. ¹ – Jesteśmy w tym momencie jedynym na wschód od Odry, a już na pewno jedynym w Europie środkowo-wschodniej, którzy takie rzeczy potrafią robić. Obecnie projekt już zarejestrowano i nadano mu certyfikat, dzięki czemu na tych protezach pacjenci mogą już chodzić.” – powiedział pomysłodawca projektu.

Drugim rodzajem jest proteza ENforce Bionic Foot z elektroniką posiadająca ruchome zgięcie w stawie skokowym. Umożliwia ona pacjentom dostosowywanie się do nierówności terenu oraz do pochyłości ramp za pomocą innowacyjnej hydrauliki. Jest bierna, co oznacza że nie posiada połączenia z mózgiem, a mimo to potrafi wykrywać przeszkody poprzez wykorzystanie technologii skanowania otoczenia opartej na sztucznej inteligencji.² 

Całkowity koszt stanowi około 4 razy mniej niż obecnych elektronicznych protez finansowanych przez NFZ (około 150-200 tyś. zł)³. Jednak kwota ta jest dość umowna, ponieważ na rynku protez nie istnieje coś takiego jak oficjalny cennik. Najczęściej każda firma wykonująca protezy przeprowadza wywiad w którym podaje się kwotę dofinansowania, ubezpieczenia i środków własnych, a koszt protezy rzadko schodzi poniżej sumy tych trzech składowych. Podsumowując, cena będzie zawsze taka jaką pacjent jest w stanie w danym momencie maksymalnie zapłacić, a twórcy bionicznej protezy celują w kwotę od 40 do 45 tyś. zł. – Projekt aktualnie znajduje się na 8 poziomie TRL (ang. Technology Readiness Levels – przyp. red.), co znaczy że kończymy fazę badań rozwojowych, a jego certyfikacja przewidziana jest na październik 2022 – mówi główny inżynier projektu Adam Gramala. 

Stopa protezy sama się nie porusza, oprócz niej tworzony jest lej protezowy, który pełni najważniejszą rolę w całym systemie. Nawet z najlepszą stopą ale źle dopasowanym lejem pacjent będzie źle chodzić i odczuwać dyskomfort. Dlatego oba elementy muszą ze sobą współgrać jak zawieszenie i układ kierowniczy w samochodzie. Lej wykonywany jest w ekologicznej i bezodpadowej technologii 3D, dzięki temu idealnie przylega do kończyny poprzez wytworzenie między nimi podciśnienia, a procesy technologiczne wykorzystane w produkcji skróciły jego proces wytwarzania z kilku tygodni do 10 dni.⁴ Projekt bionicznej stopy w całości wykonywany jest w Polsce. Sami wykonują kompozyty, a jedyne komponenty jakie importują to te elektroniczne, ściągane z Chin, gdyż w Polsce ich się w ogóle nie produkuje. 

Pan Adam jasno podkreślił, że bardzo mocny wpływ na okres rekonwalescencji ma to jak szybko po amputacji pacjent trafia do firmy. Obecnie wygląda to tak, że momencie gdy ktoś straci nogę we wrześniu musi czekać na protezę rok, ponieważ program „Aktywny Samorząd” który dofinansowuje protezy i w całości pokrywa koszt, przyjmuje wnioski raz w roku do końca sierpnia⁵. W związku z tym u pacjentów po roku oczekiwania asymilacja trwa o wiele dłużej niż u tych którzy otrzymują protezę po 2-3 miesiącach. – Połączenie idealnie dopasowanego leja, rehabilitacji i bardzo dobrej jakościowo stopy sprawia, że pacjenci są w stanie poruszać się bez kul już po 2-3 tygodniach. – twierdzi Pan Adam. Jego zespół wykonywał również protezy dla pacjentów bez obydwu nóg i nie stanowi to dla nich żadnego problemu. Główną barierą jest psychika pacjenta oraz stan fizyczny, gdyż bez wzmocnienia mięśni rehabilitacją nie będzie w stanie samemu się poruszać. Pan Adam zapytany o wyzwania i ograniczenia jakie posiadają wspomniał o pacjencie z nogą ujętą bardzo blisko stawu skokowego. Zmusiło ich to do opracowania bardzo kompaktowej wersji protezy, dzięki której pacjent bez problemu jeździ na snowboardzie.⁶

Inżynierowie z ENforce obecnie pracują nad protezą stawu kolanowego, a w zasadzie ją kończą zważywszy na bardzo szybkie tempo pracy zespołu. Natomiast protezy stawu biodrowego stanowią dla nich ogromne wyzwanie, gdyż są bardzo rzadko spotykane. – Jakkolwiek brutalnie to nie zabrzmi, pacjenci będą mieć problem wrócić do normalności nawet z najlepszym sprzętem. – tłumaczy twórca startupu. W związku z tym na tę chwilę nie mają w planach pracy nad tego typu rozwiązaniem.​​​​​​