W Dniu Kobiet warto przypomnieć o niezwykłych polskich naukowczyniach, które swoją pracą przyczyniają się do lepszego zrozumienia świata i poprawy jakości życia ludzi. Wśród nich znajduje się prof. Maria Siemionow, która jako pionierka transplantologii przeprowadziła pierwszy udany przeszczep twarzy w USA. To jednak tylko jedno z jej licznych osiągnięć, podobnie jak u prof. Bożeny Czerny, która badaniami przyczynia się do zrozumienia natury Wszechświata, czy prof. Elżbiety Frąckowiak, która jest jednym z wiodących elektrochemików na świecie. W Polsce mamy wiele wybitnych naukowczyń, których praca ma ogromne znaczenie dla rozwoju nauki i technologii.
Prof. Maria Siemionow to wybitna chirurżka i transplantolożka, urodzona w 1950 roku w Krotoszynie. Ukończyła studia medyczne na Akademii Medycznej w Poznaniu, a po emigracji do USA specjalizowała się w chirurgii ręki w Instytucie Christine Kleinert w Louisville, Kentucky. Obecnie kieruje oddziałem chirurgii plastycznej i mikrochirurgii w Klinice Kolegium Medycyny w Cleveland, Ohio, gdzie jest także profesorem.
Jest ekspertką w dziedzinie mikrochirurgii, chirurgii ręki, chirurgii nerwów obwodowych i transplantologii, pionierem opracowywanej nowej technologii tolerancji w transplantologii oraz terapii komórkowych regeneracji nerwów i mięśni.
Jej najważniejszym osiągnięciem jest pierwsza w USA udana operacja przeszczepienia twarzy, która miała miejsce w grudniu 2008 roku. Podczas tej operacji przeszczepiono kobiecie, która była ofiarą postrzelenia i utraciła około 80% powierzchni twarzy, elementy pochodzące od zmarłej dawczyni. Operacja była bardzo skomplikowana i trwała 22 godziny, wymagała połączenia wielu kości, mięśni, nerwów i naczyń krwionośnych. Dzięki tej operacji pacjentka odzyskała utracone elementy twarzy, a także zdolność samodzielnego oddychania, mówienia i jedzenia.
Profesor Siemionow otrzymała wiele nagród i wyróżnień za swoją pracę, w tym Polski Order Zasługi, Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, Medal Polskiej Akademii Nauk oraz nagrodę Heritage Award przyznaną przez Kongres Polonii Amerykańskiej. Była także prezesem American Society for Reconstructive Transplantation, International Hand and Composite Tissue Allotransplantation Society oraz American Society for Peripheral Nerve.
Prof. Bożena Czerny jest polską astronomką, a jej badania przyczyniają się do lepszego zrozumienia natury Wszechświata i procesów zachodzących w jego centralnych obszarach.
Jednym z ważniejszych osiągnięć profesorki Czerny jest analiza możliwości wykorzystania własności kwazarów do mierzenia odległości w kosmosie. Kwazary to jedne z najjaśniejszych obiektów we Wszechświecie, znajdujące się w centralnych częściach niektórych galaktyk. Ich nazwa pochodzi od określenia „quasi-stellar radio source”, czyli „obiekt gwiazdopodobny emitujący fale radiowe”. Choć w zakresie optycznym są słabymi punktami świetlnymi, w zakresie radiowym są bardzo jasne. Dzięki temu można lepiej poznać naturę ciemnej energii, która ma wpływ na tempo rozszerzenia się Wszechświata. Zajmuje się także modelowaniem procesów fizycznych zachodzących w pobliżu czarnych dziur w centrach aktywnych galaktyk oraz układów podwójnych gwiazd.
W ostatnim czasie, Europejskie Towarzystwo Astronomiczne przyznało profesorce Czerny nagrodę im. Lodewijka Woltjera za jej wkład w zrozumienie fizyki dysków akrecyjnych i obszarów powstawania szerokich linii emisyjnych w aktywnych jądrach galaktyk oraz badania nad ograniczeniami własności modelu kosmologicznego i ciemną energią.
Warto dodać, że profesorka to również współzałożycielka grupy badaczy jąder aktywnych galaktyk i członkini Rady Narodowego Centrum Nauki, a w latach 2011-2013 pełniła funkcję prezeski Polskiego Towarzystwa Astronomicznego. Jej wkład w rozwój polskiej i światowej astronomii jest bardzo istotny i ceniony przez naukowców na całym świecie.
Prof. dr hab. Magdalena Król to naukowczyni i przedsiębiorczyni, która ukończyła Wydział Medycyny Weterynaryjnej SGGW w Warszawie i w 2019 roku, w wieku 38 lat, została profesorką zwyczajną. Jest kierowniczką Samodzielnej Pracowni Biologii Nowotworu, Instytutu Biologii, SGGW w Warszawie i członkiem sieci COST Mye-EUNITER. Specjalizuje się w badaniach z zakresu immunoonkologii i biologii nowotworu, ze szczególnym naciskiem na terapię komórkową guzów litych.
Jej najważniejsze odkrycia są związane z wykorzystaniem ferrytyny jako nośnika leków, który może być transportowany przez makrofagi bezpośrednio do miejsc niedotlenionych guza, co stanowiłoby innowacyjną terapię komórkową guzów litych. Prof. Król jest zdobywczynią dwóch grantów ERC: Starting Grant oraz Proof of Concept, a jej projekt został wyróżniony przez ERC jako jeden z 10 najbardziej interesujących w ostatnich 10 latach. Zdobyła wiele nagród i wyróżnień, m.in.: L`Oreal & UNESCO dla Kobiet Nauki, Stypendium Naukowe „POLITYKA”, Stypendium dla Młodych Naukowców FNP, Stypendium MNiSW dla wybitnych młodych naukowców. Prof. Król jest także założycielką start-upu biotechnologicznego Cellis, w którym rozwija innowacyjną terapię komórkową guzów litych.
Jej najnowszym osiągnięciem naukowym jest kolejny grant ERC Proof of Concept, którego celem jest zbadanie komercyjnego i społecznego potencjału wyników badań finansowanych przez ERC. Została także nominowana do Europejskiej Nagrody dla Kobiet Innowatorek 2020, co jest wyrazem uznania dla wybitnych osiągnięć kobiet-przedsiębiorców prowadzących innowacyjne firmy i jest finansowana z unijnego programu Horyzont 2020 na rzecz badań i innowacji.
Dr Anna Łosiak to geolożka planetarna, badająca powierzchnię Marsa oraz małe krateru uderzeniowe na Ziemi. Pracuje w Polskiej Akademii Nauk i od ponad 20 lat angażuje się w popularyzację nauki.
Bada procesy zachodzące na powierzchni Marsa, w tym kratery uderzeniowe oraz prowadzi analogowe misje marsjańskie. W trakcie swojej kariery przeprowadziła również badania nad minerałami ewaporatowymi wytrącanymi podczas procesów wietrzenia meteorytów antarktycznych oraz poszerzyła wiedzę na temat procesów uderzeniowych dzięki badaniom krateru Bosumtwi w Ghanie.
Jednym z najważniejszych odkryć dr Łosiak było znalezienie fragmentów węgla drzewnego w materiale wyrzucanym podczas erupcji w kraterach Kaali. Odkrycie to przyczyniło się do określenia wieku struktury oraz otworzyło nowe pole do badań.
Za swoją pracę naukową otrzymała wiele nagród i wyróżnień, w tym EGU Outstanding student poster award oraz LPI career development award. Ponadto zdobyła liczne stypendia, łącznie na sumę 200 tys. euro. Opublikowała 15 prac naukowych recenzowanych przez branżowych fachowców, a kolejne 5 znajdują się w trakcie recenzowania lub przygotowań. Prezentowała także swoje wyniki na wielu konferencjach międzynarodowych, m.in. Lunar and Planetary Science Conference oraz European Geosciences Union General Assembly, a także pomagała w organizowaniu sesji naukowych.
Prof. Elżbieta Frąckowiak to wybitna elektrochemiczka pracująca w Zakładzie Elektrochemii Stosowanej na Politechnice Poznańskiej. Jest członkinią Polskiej Akademii Nauk, a w 2013 r. znalazła się wśród 3% kobiet - członkiń PAN-u, a jednocześnie była pierwszą kobietą w dziejach PAN-u w Wydziale IV - Nauk Technicznych. Została również przyjęta w poczet członków Academia Europaea - organizacji skupiającej ponad 5 tysięcy uczonych z różnych dziedzin takich jak medycyna, chemia, fizyka, matematyka, ekonomia, nauki humanistyczne i społeczne, oraz ponad 70 laureatów Nagrody Nobla.
Prof. Frąckowiak zajmuje się nanomateriałami stosowanymi do magazynowania i konwersji energii. Jej badania dotyczą w szczególności materiałów węglowych, takich jak nanorurki węglowe i ich nanokompozyty z polimerami przewodzącymi i tlenkami, nanoteksturalne węgle oraz kompozyty węglowe wzbogacane azotem, tlenem i jodem, które są podstawą technologii stosowanej w superkondensatorach. Superkondensatory to urządzenia o dużej pojemności elektrycznej, które potrafią w szybki sposób pobierać i oddawać duże wartości mocy. Znajdują one zastosowanie w przemyśle motoryzacyjnym, energetycznym i w branżach produkujących urządzenia przenośne.
Była także koordynatorką programu badawczego NATO "Nauka dla Pokoju" w dziedzinie materiałów węglowych stosowanych do elektrochemicznego magazynowania energii oraz inicjatorem i organizatorem wielu konferencji naukowych. Jest autorką 150 artykułów i rozdziałów w książkach oraz 13 patentów i zgłoszeń patentowych. Jest również laureatką Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej za badania nad nowymi materiałami i kompozytami węglowymi i ich wykorzystanie do elektrochemicznego magazynowania i konwersji energii.
Literatura:
[1]https://wybitnypolak.pl/pl/edycje-regionalne/usa-nowy-jork-/prof-maria-siemionow
[3]https://www.poznan.pl/mim/turystyka/-,doc,1017,53841/-,102210.html
[4]https://pau.krakow.pl/zaproszenia/2012/Siemionow_biogr.pdf
[5]https://users.camk.edu.pl/bcz/
[9]https://www.kpk.gov.pl/prof-magdalena-krol-z-kolejnym-grantem-erc-proof-of-concept
[10]https://ncn.gov.pl/aktualnosci/2022-01-25-grant-erc-magdalena-krol
[11]https://www.gov.pl/web/ncbr/prof-dr-hab-magdalena-krol
[11]https://www.cost.eu/eu_prize_women_innovators/
[14]https://astrobio.pl/anna-losiak/
[15]http://rzecznicynauki.pl/eksperci/szczegoly/19,anna-%C5%82osiak
[16]https://pl.usembassy.gov/pl/anna_losiak_pl/
[17]http://arch.przeglad-techniczny.pl/index.php?option=com_content&view=article&Itemid=44&id=1121
[18]https://www.fnp.org.pl/prof-elzbieta-frackowiak-laureatka-nagrody-fnp-2011/
[20]https://powersourcesgroup.put.poznan.pl/elzbieta-frackowiak/
Powyższy artykuł powstał wyłącznie w celach informacyjnych i nie jest reklamą. Nie ponosimy żadnych korzyści finansowych, ani innych korzyści związanych z jego publikacją.
Autor: Michał Wiktorowicz
