Dziś o godzinie 11:30 rozpoczął się tydzień Noblowski, który potrwa do aż 10 października. Jest to prestiżowa nagroda przyznawana od przeszło 121 lat za najwybitniejsze osiągnięcia naukowe, literackie oraz zasługi dla społeczeństw i ludzkości. Każdy z laureatów sześciu kategorii: fizjologii lub medycyny, fizyki, chemii, literatury ekonomii a także najlepszą na rzecz braterstwa między narodami (zwaną Pokojową Nagrodą Nobla) otrzyma dyplom honorowy, złoty medal oraz znaczne wsparcie finansowe wynoszące 10 mln koron szwedzkich1. W dziedzinie fizjologii lub medycyny nagroda przyznawana jest za odkrycia zmieniające paradygmat naukowy, bądź w znacznym stopniu korzystne wpływanie dla ludzkości.
W tym roku w tej dziedzinie nominowanych zostało aż czternaście odkryć naukowych z czego naszym zdaniem jedynie trzy są potencjalnymi zwycięzcami. Pierwszym z nich było wykazanie, przez Mary-Claire King pochodzącą ze Stanów Zjednoczonych, dziedzicznej podatności na raka piersi i jajników oraz odkrycie roli, jaką odgrywają mutacje genu BRCA1. Kolejnymi prawdopodobnymi laureatami byli Virginia Man-Yee Lee i Masato Hasegawa za identyfikację patologicznej sygnatury stwardnienia zanikowego bocznego (ALS) i zwyrodnienia płata czołowo-skroniowego (FTLD) oraz innego wkładu w badania chorób neurodegeneracyjnych. Trzecim i ostatnim najbardziej przewidywanym zdobywcą nagrody było odkrycie szczepionki mRNA na COVID-19.
Ostatecznym laureatem nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny okazał się szwedzki naukowiec Svante Pääbo, szef genetyki ewolucyjnej w instytucie Antropologii Ewolucyjnej im. Maxa Planca w Eipzig, za odkrycia dotyczące genomów wymarłych hominidów i ewolucji człowieka. Komitet Noblowski uznał, że dokonał on „czegoś pozornie niemożliwego” poprzez swoje pionierskie badania: zsekwencjonowanie genomu neandertalczyka, wymarłego krewnego współczesnych ludzi. Komitet Noblowski podał również, że Pääbo dokonał sensacyjnego odkrycia nieznanego wcześniej nauce hominina oraz transferu jego genów do Homo Sapiens po migracji z Afryki około 70 000 lat temu.2
W ubiegłym roku nagroda w tej dziedzinie trafiła do Davida Juliusa i Ardem Patapoutian, dwóch amerykańskich naukowców za odkrycie ludzkich receptorów temperatury i dotyku.
Naszym zdaniem odkrycie szczepionki mRNA przeciwko COVID-19 nie otrzymało nagrody z powodu odroczenia skutków jakie niesie za sobą jej przyjęcie. Komitet Noblowski ocenia skuteczność leków w perspektywie wielu lat od ich wdrożeń, dlatego zapewne nie zdecydował się na wybór właśnie tej nominacji.
fot. https://www.nytimes.com/2014/06/24/science/searching-for-answers-in-very-old-dna.html
[1] https://www.nytimes.com/article/nobel-prizes-2022.html
[2] https://www.japantimes.co.jp/news/2022/10/03/world/science-health-world/nobel-prize-medicine-2022/
