Profesor Tomasz Dietl jest jednym z najwybitniejszych przedstawicieli polskiej nauki, którego praca przyczyniła się do stworzenia zupełnie nowej dziedziny nauki - spintroniki półprzewodnikowej. Dzięki wykorzystaniu właściwości magnetycznych materiałów, takich jak półprzewodniki, umożliwiła ona przetwarzanie i przesyłanie informacji w urządzeniach elektronicznych na zupełnie nowym poziomie. Materiały opracowane przez prof. Dietla znalazły zastosowanie w wielu dziedzinach, takich jak przezroczyste przewodniki, światłowody oraz źródła laserowe. Według Google Scholar jedna z jego prac była cytowana blisko 10 000 razy! Poznajcie bliżej tego niesamowitego polskiego naukowca.

Od małego chłopca do wybitnego fizyka

Profesor Tomasz Dietl urodził się w 1950 roku i dorastał w rodzinie, w której panowała duża uwaga na rozwój intelektualny i edukację, choć warunki były bardzo skromne. Jego ojciec, Jerzy Dietl, był wybitnym polskim ekonomistą, członkiem „Solidarności” i senatorem Rzeczypospolitej po wyborach w 1989 roku. Natomiast jego dziadek, Stanisław Roztworowski, był generałem AK i uczestnikiem Powstań Śląskich.[1] W domu ustalone były standardy przyzwoitości oraz pracy naukowej jako stylu życia, wymagającego poświęcenia i ciągłego doskonalenia.[2]

Studiował na Wydziale Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego w 1973 roku i już wtedy jego zainteresowania dążyły w kierunku nowych, jeszcze niezbadanych obszarów nauki. Po ukończeniu studiów rozpoczął pracę naukową w Instytucie Fizyki PAN, gdzie w 1977 roku uzyskał stopień doktora, w 1983 roku habilitację, a w 1990 roku otrzymał tytuł profesora. W czasie swojej kariery naukowej wielokrotnie wyjeżdżał za granicę, najpierw jako stypendysta, później jako profesor-wykładowca. Był pracownikiem naukowym z stopniem doktora na Ecole Polytechnique w Paryżu i na Uniwersytecie Technicznym w Monachium. Następnie został mianowany profesorem wizytującym na Kepler University w Linz, Fourier University w Grenoble, Tohoku University i Paris Sud University w Orsay.[3]

Profesor Tomasz Dietl przez całą swoją karierę naukową osiągał wiele spektakularnych sukcesów. Jego prace skupiają się głównie na badaniach specjalnego rodzaju materiałów, nazywanych półprzewodnikami ferromagnetycznymi i antyferromagnetycznymi oraz hybrydowych nanostruktur metal-półprzewodnik. Dzięki nim profesor Dietl opublikował już ponad 350 artykułów naukowych, w tym w najważniejszych i najbardziej znanych czasopismach naukowych, takich jak "Science", "Nature" i "Physical Review Letters". Za swoje wspaniałe osiągnięcia naukowe został wielokrotnie uhonorowany nagrodami i wyróżnieniami, takimi jak Nagroda PAN im. Marii Skłodowskiej-Curie, Nagroda Naukowa Fundacji Humboldta oraz "Agilent Technologies Europhysics Prize" Europejskiego Towarzystwa Fizycznego.[4]

Odkrycie, które zmienia przyszłość elektroniki

Jednym z najważniejszych osiągnięć profesora Dietla jest stworzenie teorii właściwości rozcieńczonych półprzewodników ferromagnetycznych, która umożliwiła potwierdzenie doświadczalne teoretycznego przewidywania ferromagnetyzmu w półprzewodnikach. To znaczące odkrycie dało naukowcom możliwość pracy nad materiałami, które mają wiele praktycznych zastosowań, np. w nowych technologiach informatycznych i komunikacyjnych.

Rozcieńczone półprzewodniki ferromagnetyczne to materiały, w których zastosowano niewielkie ilości pierwiastków ferromagnetycznych (np. manganu, kobaltu) w sieci krystalicznej półprzewodnika (np. arsenku galu, tlenku cynku). Dzięki temu, półprzewodnik staje się jednocześnie materiałem ferromagnetycznym, czyli posiada właściwości magnetyczne. Jednym z zastosowań rozcieńczonych półprzewodników ferromagnetycznych jest produkcja komponentów elektronicznych, takich jak diody i tranzystory, które wykorzystują właściwości magnetyczne w celu sterowania przepływem prądu.[5] Z kolei innym zastosowaniem może być produkcja pamięci magnetycznych (np. MRAM), które mogą być bardziej wydajne i trwałe niż obecnie stosowane dyski twarde. Jednakże największym zainteresowaniem rozcieńczone półprzewodniki ferromagnetyczne cieszą się w kontekście zastosowań w spintronice - dziedzinie nauki, która wykorzystuje właściwości magnetyczne i spinowe elektronów do przesyłania informacji i przetwarzania danych. Dzięki ich unikalnym właściwościom, takich jak długotrwała stabilność magnetyczna czy możliwość sterowania przepływem prądu przez zmianę polaryzacji spinu, naukowcy mają nadzieję na stworzenie nowych generacji urządzeń elektronicznych, które będą bardziej wydajne i energooszczędne.[6] Materiał ten ma szerokie zastosowanie w dziedzinie elektroniki, między innymi jako przezroczysty przewodnik, cienkowarstwowy czujnik gazu, warystor, urządzenie do generowania powierzchniowej fali akustycznej (SAW), światłowód, modulator/deflektor akustyczno-optyczny, źródło laserowe ultrafioletowe czy detektor ultrafioletowy.[7]

Geniusz naukowy i pionier w dziedzinie spintroniki

Profesor Dietl zdobył wiele nagród i wyróżnień za swoją pracę w dziedzinie fizyki. Jest członkiem Polskiej Akademii Nauk i prowadzi badania w Środowiskowym Laboratorium Badań Kriogenicznych i Spintronicznych Instytutu Fizyki PAN w Warszawie. Jest także profesorem w Katedrze Fizyki Materii Skondensowanej Wydziału Fizyki Uniwersytetu Warszawskiego. Jego osiągnięcia naukowe zostały docenione na całym świecie, m.in. poprzez otrzymanie Nagrody im. Marii Skłodowskiej-Curie, Nagrody Naukowej im. Aleksandra von Humboldta w Niemczech, Nagrody Agilent Technologies Europhysics Prize oraz Nagrody Fundacji na rzecz Nauki Polskiej. Jest również laureatem Advanced Grant (FunDMS) Europejskiej Rady ds. Badań Naukowych. Jego prace są bardzo cenione w środowisku naukowym i to co najbardziej zdumiewa, to liczba cytowań jego prac, która przekracza 21 000, a jego współczynnik h wynosi powyżej 53 (według Web of Science). Profesor Dietl jest także członkiem wielu prestiżowych organizacji naukowych na całym świecie, takich jak Międzynarodowa Unia Fizyki Czystej i Stosowanej, Instytut Fizyki w Wielkiej Brytanii, Amerykańskie Towarzystwo Fizyczne oraz Japońskie Towarzystwo Fizyczne.[8]

Jest nie tylko jednym z najwybitniejszych polskich naukowców, ale również człowiekiem, który swoją pracą przyczynił się do rewolucji w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych. Jego odkrycia w dziedzinie spintroniki półprzewodnikowej zmieniły sposób, w jaki postrzegamy i wykorzystujemy metale ferromagnetyczne i półprzewodniki w przetwarzaniu i przesyłaniu informacji. Dzięki jego pracy powstała nowa dziedzina nauki, która ma ogromny wpływ na nasze codzienne życie. Profesor Dietl nie tylko zdobył liczne nagrody i wyróżnienia za swoją pracę naukową, ale przede wszystkim zainspirował kolejne pokolenia naukowców do kontynuowania jego badań i poszukiwania nowych rozwiązań technologicznych. Bez wątpienia jego dziedzictwo w dziedzinie spintroniki pozostanie na zawsze wpisane w historię polskiej nauki i technologii.

Literatura:

Autor:  Michał Wiktorowicz