Jak to się stało, że ponad 3 km od granicy na teren Polski spadają rakiety bez żadnej reakcji systemów obronnych? Jakim rodzajem były, czyją własnością i dlaczego aż dwie? Przeanalizujmy, co tak naprawdę się wydarzyło.

Wczoraj (tj. 15.11.2022) w godzinach popołudniowych całą Polskę obiegła wiadomość o tym, że w miejscowości Przewodów (woj. lubelskie) doszło do uderzenia dwóch rakiet w suszarnię zboża, w wyniku którego zginęły dwie osoby¹. Już dziś wiemy, że tragedia miała ścisły związek z najbardziej zmasowanym ostrzałem rakietowym od początku inwazji w ramach zaplanowanego ataku na obiekty infrastruktury energetycznej Ukrainy. Wystrzelono około 100 rakiet, w związku z czym zginęła tam co najmniej jedna osoba, a 7 milionów ludzi zostało pozbawionych energii elektrycznej.²

Ponawiając pytanie którym otwieramy niniejszy tekst,  jak to się stało, że ponad 3 km od granicy na teren Polski spadają rakiety bez żadnej reakcji systemów obronnych?

Siły zbrojne NATO nieustannie monitorują niebo nad wschodnimi granicami naszego kraju. Przed kilku laty w Łabuniach, około 40 kilometrów od Przewodowa, uruchomiono potężny radar sieci NATO Backbone, który jest elementem sojuszniczego systemu kontroli przestrzeni powietrznej nad terytorium członków organizacji. Wewnątrz wielkiej kopuły z włókna węglowego mieści się radar RAT-31DL mający ogromne możliwości wykrywania z zasięgiem ponad 470 km oraz pułapem 30 000 m. Ponadto od momentu agresji Rosji na Ukrainę obserwacją zajmują się także latające centra radarowe – samoloty E-3 Sentry. Podczas patrolu znajdują się one ponad 10 000 metrów nad ziemią gdzie zlokalizowane są na grzbiecie kadłuba, konsola nawigacyjna potrafi znakomicie wykryć nisko latające cele w promieniu 400 km lub 215 mil morskich, oraz cele na średnich wysokościach w promieniu 520 km lub 280 mil morskich.³ Nadzór tych maszyn trwa zazwyczaj tylko kilka godzin i jak podają cywilne sieci śledzące samoloty, jedna z nich, tego typu przeleciała nad wschodnią Polską, by później udać się bliżej obecnie trwających konfliktów. Dodatkowo kolejnym systemem śledzącym w tym rejonie są, rozmieszczone w pobliżu strategicznego portu lotniczego w Rzeszowie, amerykańskie baterie systemu Patriot z AN/MPQ-65 potrafiące wykryć tego typu wystrzelone rakiety, jednak muszą znajdować się one odpowiednio blisko. Prawdopodobnie w tym obszarze znajdują się także Sky Sabre, czyli brytyjskie systemy przeciwlotnicze z ultranowoczesnym radarem Giraffe AMB na pokładzie wyposażony w system przeciwrakietowy CAMM, potrafiący wykryć bez problemy tego typu zagrożenie. Mamy więc spore prawdopodobieństwo, że siły zbrojne NATO wiedzą co wydarzyło się w Przewodowie, tylko dlaczego system nie zareagował? Radary nie są nieomylne i na ich skuteczność wpływa bardzo dużo zmiennych. Niektóre dobrze radzą sobie z wykrywaniem szybko lecących pocisków po trajektorii balistycznej, inne, dobrze wykrywają nisko lecące cele. Na ten moment możemy wywnioskować tylko to, że przynajmniej jeden z systemów mógł coś zauważyć.⁴ Z drugiej strony nie ma takiego państwa na świecie, które udźwignęłoby finansowo stworzenie obrony przeciwrakietowej i przeciwlotniczej na terenie całego kraju, dlatego istniejące systemy bronią jedynie obszarów strategicznych takich jak baz lotniczych, centrów dowodzenia i innych krytycznych obiektów. To mogło znacząco wpłynąć na decyzję o reakcji na nadlatujące zagrożenie.⁵

Wielu analityków twierdzi, że szczątki rakiet znalezione na miejscu tragedii łudząco przypominają serię S-300 rakiet ziemia-powietrze dalekiego zasięgu, opracowanych i eksploatowanych przez były Związek Radziecki. Jednym z możliwych scenariuszy jest uderzenie zabłąkanej obrony przeciwlotniczej, której nie zadziałał samolikwidator. Zdarzały się bowiem przypadki gdy SAM-y uderzały w ziemię po przebyciu bardzo dużej odległości po tym, jak nie trafiły w zamierzony cel. Przykładem może tutaj być jeden z wystrzelonych przez Izrael pocisków ziemia-powietrze, podczas jednej z największych operacji lotniczych nad Syrią. Wtedy to najprawdopodobniej pocisk S-200 z czasów zimnej wojny (SA-5 Gammon), przeleciał nad Libanem oraz obszarem Morza Śródziemnego, który oddziela podzieloną wyspę Cypr i wschodnie wybrzeże Morza Śródziemnego, i uderzył w zbocze góry w pobliżu małej wioski w kontrolowanej przez Turcję części wyspy.⁶ Siły zbrojne Rosji i Ukrainy używały wariantów S-300 w obecnym konflikcie, a siły zbrojne Rosji wykorzystywały je jako broń do walki z obiektami naziemnymi, jednak trzeba zwrócić uwagę na fakt, że jeśli doniesienia o trafieniu dwóch pocisków w to samo miejsce są prawdziwe, to prawdopodobnie jest to błąd we wprowadzeniu współrzędnych celu przez Rosjan lub ich celowe uderzenie w ramach prowokacji, gdyż prawdopodobieństwo przypadkowego trafienia dwóch błędnych pocisków dokładnie w ten sam cel jest bardzo niskie.⁷